Cycling
Wout van Aert "Ik wil herinnerd worden omdat ik het buitengewone deed."
Over hoe onze Wout zijn grenzen verlegt en overschrijdt door het controleerbare onder controle te houden. En daarbij zichzelf en ons heel wat plezier bezorgt.
Wout van Aert heeft net twee Belgische Kampioenschappen achter de kiezen - met goud in het tijdrijden! - en maakt zich op voor de Tour de France. Om zich daarop voor te bereiden trok Wout op hoogtestage naar de Sierra Nevada in Spanje. Daar gingen we midden mei even hallo zeggen en vooral vragen hoe hard hij uitkijkt naar drie weken knallen op zijn trouwe Cervélo.
“Ik zou natuurlijk wel naar het strand willen, maar we zitten midden in het seizoen,” vertelt de Wout wanneer we hem naar zijn huidige doelen vragen. “De voorbereidingen voor de zomer zijn volop aan de gang. Voor een meerdaagse wedstrijd als de Tour de France train je op een andere manier dan voor eendagskoersen. De bedoeling van deze stage is om een stevige basis te leggen voor de hele zomer.”
“De enige manier om de grenzen van het mogelijke te ontdekken is door er overheen te gaan, naar het onmogelijke.”
Wout van Aert met een ijskoude Red Bull
© Gianfranco Tripodo
01
Breken met de normen van het profwielrennen
Profwielrennen vertrouwt op beproefde recepten en een van de trends die het moderne tijdperk van de sport mee heeft bepaald is specialisatie. Sinds de jaren 1980 is de inzet hoger geworden. De trainingsmethoden zijn geëvolueerd. Daarom worden de grote wedstrijden gedomineerd door renners met een duidelijk profiel, of het nu klimmers, sprinters, tijdrijders of puncheurs zijn.
Wout is een van die zeldzame renners die gebroken heeft met dit paradigma. Hij ontpopte zich in het veldrijden tot een waar fenomeen met evenveel talent als werkkracht. Zijn trofeeënkast en drie wereldtitels zeggen genoeg.
Veldrijden was Wout zijn eerste grote liefde
© Kristof Ramon/Red Bull Content Pool
In de afgelopen vijf jaar is Wout van Aert grenzen blijven verleggen, nieuwe uitdagingen aangegaan en heeft hij heel uiteenlopende wedstrijden gewonnen. Hij werd zo een van de sleutelfiguren in de meest uitdagende voorjaarsklassiekers.
In een recenter verleden heeft hij ook zijn stempel gedrukt op de Tour de France door tegen alle voorspellingen in etappes te winnen en specialisten op hun eigen terrein te verslaan.
Wout zegt dat deze uitzonderlijke veelzijdigheid vanzelf kwam, zonder plan op lange termijn om een heel jaar lang op het hoogste niveau te presteren. Hij gelooft dat deze metamorfose niet alleen te danken is aan zijn talent of zijn inspanningen.
“Het belangrijkste is dat ik mezelf geen grenzen stel. Ik zeg nooit tegen mezelf dat iets onmogelijk is,” legt hij uit over zijn bijzondere prestaties in de Tour de France. “Ik heb altijd een open geest behouden en heb altijd nieuwe dingen willen uitproberen. Veel mensen proberen niets omdat ze denken dat ze het niet kunnen.”
"De Tour is de grootste wielerwedstrijd ter wereld en verandert je hele leven."
Wout van Aert op training met zijn ploeg Jumbo-Visma
© Gianfranco Tripodo
02
Zichzelf overtreffen
Het verhaal van deze wielerlegende begint - zoals zovele anderen - in Vlaanderen. Wout is geboren en getogen in Herentals, een klein stadje in de buurt van Antwerpen. Wielrennen is hier nog veel populairder dan voetbal. Zijn vader was een niet onverdienstelijke amateurwielrenner en de kleine Wout nam op zesjarige leeftijd deel aan zijn eerste wedstrijd. Door een valpartij eindigde hij als laatste, maar hij had het wielervirus al te pakken.
Wout zegt dat hij niet het type was om posters van zijn favoriete wielrenners in zijn slaapkamer op te hangen, maar hij had wel een paar idolen: lokale veldritlegendes zoals Bart Wellens en Erwin Vervecken, die tussen 2001 en 2007 samen in totaal vijf keer wereldkampioen werden.
“Toen ik begon met wielrennen, behoorden die twee tot de besten. Ik keek elk weekend naar ze op tv en dat motiveerde me enorm,” legt Wout uit. “En soms kwam ik ze zelfs tegen tijdens het fietsen, of kwam ik in hun wiel terecht tijdens de training. Zo’n ervaringen zijn magisch voor een kind.”
Wout van Aert during a break
© Gianfranco Tripodo
“De gele trui dragen was een jongensdroom die in vervulling ging.”
Wout, die als tiener opviel door zijn enorme kracht en tactische intelligentie, maakte in 2012 naam als talent van wereldklasse door tweede te worden op het WK veldrijden voor junioren dat dat jaar in West-Vlaanderen werd gehouden. Hij deelde het podium met een Nederlandse tiener genaamd Mathieu van der Poel, die hem met acht seconden versloeg. Het was het begin van een rivaliteit die tot op de dag van vandaag voor spektakel zorgt en die nu al wordt beschouwd als een van de grootste in de geschiedenis van het wielrennen.
Terwijl ze opgroeiden, domineerden de twee tieners de wereldkampioenschappen veldrijden, waarbij ze elkaar constant pushten om zichzelf te overtreffen. Tot op heden is van Aert drievoudig wereldkampioen en heeft hij de wereldbeker drie keer gewonnen.
Van Aert en Van der Poel in het veld
© Kristof Ramon/Red Bull Content Pool
“Het was niet echt een plan, het gebeurde gewoon,” legt hij uit over zijn overgang naar het wegwielrennen. “Ik bleef bij het veldrijden, maar af en toe nam ik deel aan een wedstrijd op de weg om te trainen en ik zag dat ik daar ook een goed gevoel bij had. Waarom niet eens de voorjaarsklassiekers proberen, dacht ik bij mezelf?”
Op de vraag wat het verschil is tussen veldrijden en wegwielrennen, geeft Wout een korte samenvatting: “Een veldrit duurt ongeveer een uur en je geeft vanaf het begin vol gas. Meestal is het een strijd tegen jezelf en probeer je zo snel mogelijk door de wedstrijd te komen zonder fouten te maken.”
Op de weg is het een ander verhaal. “Sommige wedstrijden duren wel zes of zeven uur,” vervolgt hij. “Er zijn makkelijkere stukken, je moet het goede wiel kiezen en je moet je krachten sparen voor de finish. Maar er is altijd een moment waarop de koers ontploft, dus heb je een grotere motor nodig om die lange inspanning vol te houden. Het is meer een kwestie van weerstand bieden tegen de vermoeidheid. In de finale gaat het er vaak om wie er net iets meer onder de motorkap heeft zitten.”
Uitrijden na een wedstrijd is heel belangrijk!
© Kristof Ramon/Red Bull Content Pool
Noch de commentatoren, noch de profs in het peloton geloofden dat Wout genoeg uithoudingsvermogen zou hebben om tot op het einde mee te kunnen in de grote voorjaarsklassiekers, vooral tegen profs die gewend zijn langere afstanden te rijden en die tussen september en februari niet hadden deelgenomen aan het intensieve veldritseizoen.
Ze hadden het helemaal mis: tijdens het eerste deel van zijn wegseizoen in 2018 eindigde Wout in de top 10 van de grote eendagsklassiekers zoals de Strade Bianche, Gent-Wevelgem en de legendarische Ronde van Vlaanderen. Hij bleef vooruitgang boeken en 2020 was een recordjaar voor de Belg, met overwinningen in de Strade Bianche en Milaan-San Remo, een tweede plaats in de Ronde van Vlaanderen en een zilveren medaille op het WK. In drie jaar tijd ging hij van de complete anonimiteit naar internationale erkenning.
Wout had alle verwachtingen al overtroffen, maar hij stond op het punt om nog straffer te doen en te bewijzen dat zijn potentieel zo goed als eindeloos is bij zijn eerste deelname aan de Tour de France.
Kersvers Belgisch kampioen tijdrijden Wout is klaar voor de Tour!
© Kristof Ramon/Red Bull Content Pool
“Je moet alleen focussen op zaken waar je controle over hebt.”
Wout legt al lachend uit dat die deelname “eerder toevallig” tot stand kwam: een van zijn Jumbo-Visma-ploeggenoten gooide kort voor de start de handdoek in de ring, dus moest Wout hem vervangen zonder specifieke voorbereiding of training. Toch ging de Tour van 2019 uitstekend van start. In de tiende etappe reed van Aert in de laatste kilometer in een peloton dat herleid was tot een dertigtal renners en versloeg hij de pure sprinters.
Hij besefte al snel dat een etappewinst in de Tour je een nieuwe dimensie binnenloodst. “Het is de grootste wedstrijd ter wereld en het verandert je hele leven,” zegt hij. “Als je wint, springen de media op jou, van de finish tot je hotelkamer. Ik kreeg tonnen berichten en telefoontjes, alsof de hele wereld naar me keek.”
Wout van Aert - Tour de France 2019
© Kramon
Maar aan de euforie kwam een paar dagen later een abrupt einde tijdens een tijdrit toen Wout in een bocht een slecht geplaatst hek raakte en zijn bovenbeen ernstig verwondde, waardoor hij zijn seizoen moest beëindigen (hij zou pas in de herfst weer kunnen stappen). Het was een verschrikkelijke val die bijna het einde van zijn carrière betekende. Gelukkig herstelde hij volledig.
03
10 Tour-overwinningen!
Vier jaar later heeft Wout tien Touretappes op zijn naam staan, een opmerkelijk record gezien de verschillende etappeprofielen die hij heeft gewonnen en het feit dat hij ook als knecht reed voor zijn ploeggenoten die meestreden voor het algemeen klassement. Jumbo-Visma is de meest dominante ploeg in het wielrennen, het equivalent van Red Bull Racing in de Formule 1. De balans vinden tussen persoonlijke glorie en verantwoordelijkheid binnen de ploeg is dan ook allesbehalve eenvoudig. Elke keer dat Wout deelnam aan de Tour, is een van zijn ploeggenoten op het podium in Parijs geëindigd.
Dubbel feest voor Jumbo-Visma!
© Kramon/Red Bull Content Pool
Als hem gevraagd wordt om zijn meest memorabele overwinningen in de Tour te noemen, komen er onmiddellijk twee in hem op: de eerste in de elfde etappe in 2021, met een dubbele beklimming van de legendarische Mont Ventoux. Voor een renner van zijn formaat, die meer bekendstaat om zijn kracht dan om zijn klimvaardigheden, was het een buitenaardse prestatie.
Zijn aanvankelijke plan was simpel: mee zijn in de ontsnapping van de dag en dan zien wat er gebeurt. Wout houdt het oorspronkelijk bij het doseren van zijn inspanningen, maar beetje bij beetje liet hij zijn medevluchters één voor één achter en bleef hij uit de greep van de leiders in het algemeen klassement om de overwinning te pakken. “Ik geef toe dat ik de eerste was die verrast was om de etappe zo te kunnen winnen,” erkent hij.
Zijn tweede gedenkwaardige overwinning kwam in de vierde etappe van vorig jaar, toen hij al twee dagen de gele trui droeg als leider in het algemeen klassement. “De gele trui was al een jongensdroom die in vervulling ging,” zegt hij. “Maar we zijn niet gewend dat de gele trui in zijn eentje aanvalt om een etappe te winnen.” En dat is precies wat Wout deed, door op een zeer steile klim aan het einde van de etappe een aanval in te zetten die zo scherp was dat niemand hem kon volgen. Hij vloog in zijn eentje naar de overwinning en wapperde met zijn armen alsof hij écht vleugels had.
Wout vliegt over de streep in Calais
© Michael Steele/Getty Images
Wout sloot zijn Tour 2022 af met drie etappezeges, de groene trui voor beste sprinter en de prijs voor de strijdlust voor de meest agressieve aanvaller. De kers op de taart was zijn ploegmaat Jonas Vingegaard in Parijs in het geel. “Het is het soort prestatie waar ik het meest trots op ben,” zegt hij. “Ik ben niet echt geïnteresseerd in drie of vier keer dezelfde wedstrijd winnen. Ik probeer liever nieuwe dingen, ga nieuwe uitdagingen aan.”
Wout van Aert tussen een waanzinnig publiek in het Baskenland
© Kramon
Iets speciaals doen betekent voor mij veel meer dan dan dezelfde koers drie of vier keer winnen.”
04
“Ik fiets focus”
Maar niets is ooit eenvoudig, zelfs niet voor een van de meest getalenteerde en bekroonde wereldkampioenen. Dit jaar werd hij tijdens de voorjaarsklassiekers geconfronteerd met een aantal uitdagingen en met de beheersing die nodig is om ze aan te gaan. Het is niet makkelijk om altijd op de top van je kunnen te zijn als iedereen op je rekent voor de overwinning en je het moet opnemen tegen zulke opmerkelijke tegenstanders die dag en nacht trainen en meedogenloos strijden voor de overwinning. Je hebt een grote mentale kracht nodig. Als tiener had Wout moeite om met die druk om te gaan tijdens kampioenschappen en besefte hij dat hij hulp nodig had.
Hij besluit op dat ogenblik een mental coach te raadplegen: Rudy Heylen. “Het was toen niet makkelijk voor mij om met de stress van een kampioenschap om te gaan,” legt hij uit. “Een van de grootste lessen die Rudy me leerde, was om alleen te focussen op dingen waar je controle over hebt. Nadenken over het weer of je tegenstanders is energieverspilling. Dus begon ik die mantra voor mezelf te herhalen: Ik fiets focus zodat ik me op mezelf kan concentreren in plaats van tegen mezelf te zeggen dat het te zwaar is, dat er nog vijf ronden te gaan zijn of dat ik een fout heb gemaakt.”
Mentale coaching heeft van Aert enorm geholpen om prestigieuze koersen te winnen en om de wedstrijden die niet volgens zijn verwachtingen verliepen te relativeren, terwijl hij gefocust bleef op de dingen die hij wel onder controle heeft, zoals zijn tactisch gevoel en zijn onvermoeibaarheid tijdens de inspanning. In 2017 schreef Wout mee aan een boek over zijn opkomst naar de top van het veldrijden, met als titel Ik fiets focus. “Ja, het is makkelijker gezegd dan gedaan,” geeft hij grif toe.
Wout van Aert in de Ronde van Vlaanderen
© Kramon
Zijn eerste seizoenshelft is daar een perfect voorbeeld van: het lijdt geen twijfel dat Wout de wielergeschiedenis zal ingaan als iemand die enkele van de meest indrukwekkende resultaten van het eerste deel van het jaar heeft behaald, ook al kunnen ze als ‘teleurstellend’ worden omschreven. In de vijf klassiekers waaraan hij deelnam, eindigde hij als derde, eerste, tweede, vierde en derde. Hoewel hij de drie belangrijkste wedstrijden (Milaan-San Remo, de Ronde van Vlaanderen en Parijs-Roubaix) nipt verloor, was hij elke keer dicht bij de overwinning. De ene keer waren het een paar seconden of een speling van het lot, een andere keer werd hij verslagen door Van der Poel, zijn eeuwige rivaal, of door Tadej Pogačar, de nieuwe kannibaal. In elk van deze legendarische wedstrijden stak het trio met kop en schouders boven het peloton uit.
Wout van Aert op training
© Gianfranco Tripodo
“Het zijn altijd dezelfde renners in de finale, wat het echt bijzonder maakt,” legt van Aert uit terwijl hij de kracht van zijn rivalen erkent. “Het is al geweldig om hier te zijn. Mathieu en Tadej zijn twee uitzonderlijke atleten.”
De rivaliteit tussen Wout en Van der Poel deed heel wat inkt vloeien het afgelopen voorjaar. Maar door zo'n rivaliteit breng je elkaar naar een hoger niveau, aldus Wout: “Ik denk dat je al je rivalen moet respecteren, vooral je grootste tegenstanders. Het is belangrijk om elkaar de hand te kunnen schudden na een wedstrijd, want je rivalen trainen ook hard en geven zich ook 100% om dit niveau te bereiken.”
Dat Wout een groot coureur is, heeft hij al meermaals bewezen. Maar de regenachtige editie van Gent-Wevelgem dit jaar bracht zijn sportsmanship toch nog naar een ander niveau. Wout domineerde de wedstrijd en ontsnapte in de laatste vijftig kilometer met zijn ploegmaat, de Fransman Christophe Laporte. In de gietende regen bleven de twee Jumbo-Visma renners uit de greep van het achtervolgende peloton en in de laatste meters liet Wout zijn ploegmaat als winnaar over de finish rijden. Een aantal Belgische wielerlegendes had kritiek op de actie met het argument dat echte kampioenen geen zo’n cadeautjes moeten weggeven.
Wout van Aert schenkt Christophe Laporte de overwinning in Gent-Wevelgem
© Kramon
Maar het maakt Wout niet uit of hij met pensioen gaat met een overwinning in Gent-Wevelgem (al gewonnen in 2021) meer of minder. “Voor mij is het alsof we samen de koers hebben gewonnen. Ik was echt verbaasd dat er zoveel over gepraat werd. We zijn erg close, Christophe en ik, en de strijd aangaan zou bitter hebben gesmaakt. Ik denk dat deze overwinning veel meer voor hem betekende dan voor mij en het was geweldig om samen met een ploegmaat uit het peloton te kunnen stappen en 50 kilometer voorop te rijden. Ik heb er geen spijt van. Het was een onvergetelijke dag voor mij."
Zijn grootste teleurstelling kwam twee weken later in Parijs-Roubaix, zijn laatste klassieker van het voorjaar. Wout was duidelijk de sterkste in het peloton, maar toen hij lek reed op een van de laatste kasseistroken kon hij Van der Poel niet volgen naar een verbluffende solo-overwinning. Wout geeft toe dat hij zijn derde plaats aanvankelijk ‘nogal teleurstellend’ vond. Het is moeilijk om onder zoveel druk te staan en dan zo’n cruciale wedstrijd te verliezen door een mechanisch defect. Maar een week later, nadat hij de tijd had genomen om na te denken over zijn prioriteiten en zijn mantra om te "controleren wat controleerbaar is" en al het andere los te laten, zag hij de dingen in een ander licht...
Wout zag zijn winst in Parijs-Roubaix in rook opgaan door mechanische pech
© Kristof Ramon/Red Bull Content Pool
“Vandaag ben ik trots op het niveau dat ik heb bereikt,” zegt hij. “Als atleet is het essentieel om te begrijpen dat de zaken niet altijd verlopen zoals verwacht. De dingen die ik kon controleren, heb ik ook tot in de puntjes voorbereid.” (Natuurlijk, een week later, in plaats van op het strand te liggen zonnebaden, ging Wout met vrienden fietsen in Vlaanderen en de Champagnestreek om actief te blijven maar dan zonder te focussen op zijn wattages).
Toen ons interview ten einde liep, stond hij nog stil bij wat hij wil achterlaten. “Ik heb nog veel grote wedstrijden te winnen.” Maar hij is niet op zoek naar de langste erelijst op Wikipedia; hij wil koersen met klasse, met zijn hart en met panache. “Ik geniet echt van een uitdaging en het is geweldig als je iets bereikt waarvan iedereen dacht dat het onmogelijk was. Ik wil herinnerd worden als iemand die buitengewone dingen heeft geprobeerd.”
Instagram : @woutvanaert