Formula Racing
Alles wat je moet weten over gridstraffen in Formule 1
Het Formule 1-seizoen is over de helft en dat betekent dat er weer gridstraffen uitgedeeld worden. Waarom dit precies gebeurt, lees je hier.
Er zijn in de Formule 1 talloze manieren voor coureurs en teams om bestraft te worden, om sportieve dan wel technische redenen. Gridstraffen zijn een van die manieren. Een coureur kan tijdens een raceweekend zelf een penalty voor de startopstelling verdienen, maar er zijn ook andere omstandigheden die tot een gridstraf kunnen leiden. Bijvoorbeeld door het maximaal toegestane aantal onderdelen van de motor of versnellingsbak te overschrijden.
In dit artikel duiken we in de wereld van gridstraffen en ontdekken we verschillende scenario’s die een dergelijke penalty als gevolg kunnen hebben.
01
Sportieve penalty’s
Er zijn twee manieren hoe F1-coureurs om sportieve redenen een gridstraf kunnen krijgen. De eerste daarvan is door te veel reprimandes te ontvangen. Een reprimande weegt in feite zwaarder dan een waarschuwing, maar is volgens de stewards niet ernstig genoeg om te bestraffen. Een veel voorkomende reprimande is bijvoorbeeld oversteken op een actieve racebaan, maar het kan ook een ongeluk of ander incident zijn. Een reprimande gaat soms gepaard met een boete. F1-coureurs die in één seizoen 5 reprimandes ontvangen die gerelateerd zijn aan rijden, krijgen een 10 plaatsen gridstraf voor de volgende race.
F1-coureurs kunnen op allerlei manieren bestraft worden
© Getty Images / Red Bull Content Pool
Het is als F1-coureur ook mogelijk om een gridstraf te krijgen als je een overtreding (infringement) begaan hebt die je tijdens het raceweekend om wat voor reden dan ook niet hebt kunnen inlossen. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn als een coureur een 5 of 10 seconden tijdstraf, een drive-through of stop-and-go penalty niet heeft kunnen volbrengen vanwege een crash, uitvalbeurt of tijdgebrek. De stewards mogen dan een passende gridstraf bedenken voor de volgende race waaraan de coureur meedoet.
02
Technische penalty’s
Een F1-coureur kan ook een gridstraf krijgen vanwege een technische overtreding van de regels. Dit soort penalty’s zijn geïntroduceerd in de Formule 1 om ervoor te zorgen dat de sport zuiniger en bewuster met het materiaal omgaat. In het verleden hielden motoren en versnellingsbakken het soms niet langer dan één sessie uit. Daarnaast was dit een voordeel voor rijke teams die oneindig veel onderdelen konden blijven produceren. Met de huidige regels is het speelveld gelijk getrokken.
Technische penalty’s kunnen opgesplitst worden in twee categorieën: krachtbron (Power Unit) en versnellingsbak (gearbox) gerelateerde overtredingen.
03
Krachtbron
De krachtbron of Power Unit van een F1-auto bestaat uit verschillende onderdelen. Voor ieder van deze onderdelen heeft de FIA een maximum aantal keren dat deze gebruikt mogen worden voordat een gridstraf wordt toegepast. De eerste keer in een seizoen dat een coureur de maximale hoeveelheid onderdelen van een bepaald element van de Power Unit overschrijdt, krijgt deze een 10 plaatsen gridstraf. Als de coureur later in het seizoen nog een extra exemplaar van datzelfde onderdeel nodig heeft, dan krijgt hij hiervoor altijd een gridstraf van vijf plaatsen. Dit soort penalty’s kunnen stapelen, wat heeft geleid tot bizarre situaties. Zo kreeg Stoffel Vandoorne in 2017 een gridstraf van 65 plaatsen. Tegenwoordig start een coureur met meer dan 15 plaatsen gridstraf automatisch achteraan, ook wel bekend als een ‘back-of-the-grid’ penalty.
De Italiaanse Grand Prix van 2022 had een hele merkwaardige startopstelling
© Getty Images / Red Bull Content Pool
Zelfs als een coureur de limiet overschrijdt, heeft deze er baat bij om zo min mogelijk extra elementen te gebruiken. Er moet in F1 immers voor iedere positie worden gestreden, een gridstraf is wel het laatste dat een coureur kan gebruiken. Vaak kiezen teams daarom strategisch wanneer ze over de limiet heen gaan en een gridstraf incasseren, zodat ze de beste kans hebben om verloren terrein goed te maken. Je ziet daarom meestal gridstraffen op circuits als Spa-Francorchamps en Monza.
Hieronder een overzicht van het maximaal aantal onderdelen dat er gebruikt mag worden voordat een straf wordt overhandigd.
Power Unit element
Maximaal aantal onderdelen per seizoen
Internal combustion unit (ICE)
4
Motor generator units-heat (MGU-H)
4
Turbochargers (TC)
4
Energy stores (ES)
2
Control electronics (CE)
2
Motor generator units-kinetic (MGU-K)
4
Engine exhaust systems (4 onderdelen)
8
04
Restricted-Number Components
Naast Power Unit gerelateerde penalty’s zijn er ook straffen voor zogeheten Restricted-Number Components (RNC). Dat klinkt misschien wat complex, maar dit zijn in feite andere onderdelen die verwerkt zijn in de aandrijflijn. Het gros ervan heeft te maken met de versnellingsbak. Een coureur die tijdens een seizoen over het maximaal toegestane aantal onderdelen heen gaat, kan hiervoor een 5 plaatsen gridstraf ontvangen.
Hieronder zie je hoeveel onderdelen een coureur maximaal mag gebruiken.
Restricted-Number Component
Maximaal aantal onderdelen per seizoen
Gearbox case & cassette
5
Gearbox driveline, gear change components en andere elementen
5
05
Hoe wordt de startopstelling bepaald?
Het toepassen van gridstraffen kan heel eenvoudig zijn. Als er slechts één of twee coureurs zijn met een gridstraf is het een kwestie van schuiven. Zodra het er veel meer zijn, kan het wel eens lastig worden. Bij de Italiaanse Grand Prix van 2022, bijvoorbeeld, waren er liefst 9 coureurs met verschillende soorten gridstraffen. De een kreeg 5 plaatsen, de ander 10, een ander weer 15 en sommige rijders moesten achteraan beginnen.
Max Verstappen won al meermaals na een gridstraf
© Getty Images / Red Bull Content Pool
Wat de situatie ook is, de stewards hebben een specifieke werkwijze om de startopstelling van een Grand Prix te bepalen in het geval van gridstraffen. De coureurs met een penalty starten de race op de positie waar ze door de gridstraf terecht zouden komen. Stel dat een coureur op P4 kwalificeert en een 5 plaatsen gridstraf heeft, dan begint deze de race vanaf P9, ongeacht gridstraffen van andere coureurs. Alle coureurs zonder een gridstraf stijgen daarna in de opstelling, zo hoog als dat mogelijk is.
Coureurs met een ‘back-of-the-grid’ penalty starten hoe dan ook achteraan. Als er meerdere coureurs zijn met een dergelijke gridstraf, dan wordt de opstelling van deze rijders bepaald aan de hand van de plek waar ze in de kwalificatie waren geëindigd.