Eskrim
Eskrim Sporu Nedir? Bilmeniz Gereken Her Şey
Eskrim, son yıllarda popülerliğini giderek arttıran bir spor. Eskrim nedir, nasıl yapılır? Eskrim sporuna dair bilmen gereken her şey burada.
Eskrim, ellerindeki delici aletleri boğalara saplamaya başlamadan önce “Çıkışa gelsene” deyip mahallenin ortasında rakipleriyle düello yapan İspanyolların farkında olmadan ortaya çıkardığı bir spor Eskrim. Refleks, strateji, analitik düşünce ve hamle hesaplama becerisiyle öne çıkan sporcularıyla estetiğin öne çıktığı bir spor dalıdır ama izlemesi de bir o kadar zordur. Şimdi gelin, eskrimin kurallarına ve nasıl oynandığına bakalım...
Terimleri çoğunlukla Fransızca, kazananları genelde İtalyan ya da Doğu Avrupalı olsa da kökeni İspanya ve İtalya’nın güneyine dayanır. İtalyanlar 18. yüzyılda bu olayı spora dönüştürüp okullarını kurar.
Eskrim Nedir, Nasıl Yapılır?
Madem spor oldu, o zaman kuralları, tekniği ve klasmanları olmalı” diyen Domenico Angelo (Alexandr Eskrim) yazdığı kurallar ve teknik detaylar kitabıyla işi resmiyete dökmüş. Epe, flöre ve kılıç adlı üç farklı klasmanı ve her klasmanın farklı kurallarını ve ekipmanlarını yaratmış.
Eskrim aslında tıpkı satranç gibi, birkaç hamle sonra ne yapılması gerektirdiğini düşündürdüğü gibi, bunun çok daha kısa sürede olması gerekliliğini de içinde barındırır. Zamanında karar verme, dikkat, sürat, dayanma gücü gibi kişisel refleks ve yetenekler fazlasıyla ön plandadır.
Maçlar, iki eskrimci arasında, belli ölçülerdeki bir pist üzerinde yapılır. Pistin ortasından sağa ve sola doğru ikişer metre mesafede başlama çizgisi bulunur. Sporcular kılıçlarıyla vuruşmaya başlamadan önce, başlama çizgisinde durup önce selamlaşırlar, sonra da "en Garde" (vuruşmaya başlama) pozisyonuna geçerler ve hakemin "Başlayın" komutu ile vuruşmaya başlarlar. Her üç branşda da vuruşma sonucunda meydana gelen tuşları gösteren elektronik bir cihaz mevcuttur. Hakem bu cihazın yardımıyla ve atak, savunma gibi hareketleri dikkate alarak tuşu kimin yaptığını belirler.
Eskrimin tarihi
Takdir edersiniz, ilk resmî mücadeleler de askeriyeler ve askeri okullar arasında, 1800’lü yılların ortasında gerçekleşmeye başlamış ve 1896 Olimpiyatı’nda yer alarak uluslararası ve tarihi bir spor olarak kitaplara geçmiş. Eski dönemde puanlamayı ve tuşları hakemler belirlerken, gelişen teknolojiyle birlikte kılıçlar artık elektronik kontrol altında. (Sporcular tuş aldığı anda ışık yanıyor)
Sandor Clegane’in kullandığı normal insan ebatlarındaki uzun kılıçların varlığı, zarif eskrim kılıçlarının yayılmasını biraz zorlaştırmış. Arya’nın iğnesine benzeyen bu kılıç önce Almanya’ya, sonra da kaçak yollardan İngiltere’ye girmiş, eskrim-düello mücadeleleri Avrupa’nın büyük bölümünde, asilzadeler arasında geyik için, askeriyeler içinde de eğitim amaçlı baş göstermeye başlamış. Ardından tüm ülkelerde kılıç sanatı okulları açılmış. Şimdi gelin, eskrimin kurallarına ve nasıl oynandığına bakalım...
Eskrim ekipmanları nelerdir?
Şimdi tabii “Epe ne, flöre ne, kılıç ne?” diye sorabilirsiniz. Flöre söylemesi en zevkli klasman. Yarım kilo civarı bir ağırlığa sahip, kesme özelliğinden ziyade ‘dürtme’ amaçlı bir silah. Yalnızca vücudun boyunla-bel arasındaki bölümüne (kasık dahil maalesef) yapılan tuşlar geçerlidir ama öteki temasların herhangi bir cezası yoktur, oyun devam eder. ‘Doğru atak’ diye özetleyebileceğimiz bir tuş alma yöntemi vardır. Tuş almak için hamle yapan tarafın (atak üstünlüğüne sahip olan taraf) atağını parad alarak (savuşturarak ki bunun sekiz ayrı yöntemi var) karşılayan savunmacı tuştan kaçar ve atak üstünlüğünü sıfırlar. Flöre hem tuş için bölge kısıtlaması olduğundan, hem de ataklar için strateji belirlemek çok zaman aldığından biraz daha ağır gelişen maçlara sahip bir klasman. Şimdi böyle anlatınca olmadı yine, izlemeniz lazım.
Epe, 700 gram civarı, bu üçlünün en ağır kılıcına sahip klasman. Buna rağmen atak üstünlüğü olmadığı için oldukça yüksek tempoludur. Müsabakalarda tüm vücut hedeflenir, illegal ya da puan alınamayan bir nokta yoktur. Kılıç ve flörede olduğu gibi “Oraya dokunma, o şekilde hücum edilmez, bu sayılmaz, ameliyatlı yerime geldi” gibi bahanelere fırsat verilmez. Koruma bölgesi en büyük, tabanca kabzası şeklindeki tutma bölgesi ve uzunluk-ağırlık dengesiyle kontrolü elverişli bir kılıca sahiptir. Kontralardan kaçmak, tuş almak kadar önemlidir, arka arkaya tuşlar mümkündür.
Kılıç da yine yarım kilo civarında bir ağırlığa sahiptir. Mahallelerimizde oynadığımız futbol maçlarının tam tersi bir kural vardır; yalnızca belüstü tuşlar geçerlilik kazanır. Yine atak üstünlüğü geçerlidir ve hücum-savunma geçiş zamanları çok kısa olduğundan en fazla aynı anda tuş gelen klasmandır. Hakemlerin işi en çok burada zorlaşır.
Eskrim Terimleri
- Atak üstünlüğü: Bir atağa başlayan sporcunun tuş almak için hamle yapmasıdır. Eğer temas sağlayamaz ya da savunmacı parad alıp tuşu engellerse, atak üstünlüğü el değiştirir.
- Basit hamle: Doğru hamle, boşaltma, çevreleme ve kesme şeklinde yapılan hamle.
- Çevreleme: Silahın ucuna çember çizdirerek aynı noktaya dönme şeklinde yapılan hamle.
- Elektrikli Sinyal Düzeni: Flöre ve epe dürtüsünün yapılıp yapılmadığını gösteren sistem.
