Futbol
Futboldaki Taktiksel Dizilişler Ne Anlama Geliyor?
Futbol takımlarının, kadrolarındaki oyuncu tiplerine göre şekillenen birbirinden farklı dizilişler bulunuyor. Bu dizilişlerin özelliklerini yakından inceliyoruz.
Yıldız futbolcu Neymar şöyle diyor: "Bireysel olarak her zaman en fazlasını vermek isterim. Brezilya Milli Takımı'na mümkün olan en iyi şekilde yardım etmek istiyorum; gollerle, asistlerle... Önemli olan takıma yardımcı olabilmek."
Dünya Kupası'na Brezilya'da ev sahipliği yapan Neymar, dizilişlerin futbol takımlarının maç kazanmasına yardımcı olduğunu söylüyor. Diziliş, oyuncuların sahadaki konumlarını ifade eder. Hücum dizilişleri defansa baskı uygular ve daha kolay goller atılmasına yardımcı olur. Savunma oluşumları ise rakip hücumcuları engellemek ve kontra ataklar için fırsatlar yaratmak için tasarlanmıştır.
Takımların, ellerindeki futbolcuların tarzına bağlı olarak kullandığı bir dizi farklı diziliş vardır. New York Red Bulls gibi takımlar genellikle 4-2-3-1 kullanır. Peki tüm bunlar ne anlama geliyor?
Futbol Formasyonları
Aşağıda takımların hücum ve/veya savunma avantajı elde etmek için kullandıkları beş popüler futbol dizilişini bulabilirsin.
01
4-3-3
4-3-3
© Red Bull
4-3-3 futbol takımlarının kullandığı en yaygın diziliştir. Hem savunma hem de hücum açısından çok yönlülüğü nedeniyle teknik adamlar tarafından sıklıkla tercih edilir. 4-3-3, hücumda beş potansiyel hücum oyuncusu ile oynama imkânı sunarken savunmada da agresif olabilme yeteneği verir.
Bu diziliş, kalecinin önündeki arka dörtlüyü oluşturan iki bek ve iki stoperden oluşuyor. Defansif orta saha oyuncusu, diğer orta saha oyuncularından biraz daha derinde, stoperlerin önünde konumlanır. Diğer iki orta saha oyuncusu ise merkezi kontrol eder. Sol ve sağ kanatlar, rakip alanda sahanın zıt taraflarına yerleştirilirken, forvet ise kanatların ortasında yer alır.
02
4-4-2
4-4-2
© Red Bull
Sovyet Rus antrenör Viktor Maslov, 4-4-2 formasyonunun öncüsü olarak biliniyor. En basit oluşumlardan biri olduğu için popüler olmaya da devam ediyor. Diziliş ayrıca savunma ve hücum arasında iyi bir denge imkânı veriyor.
Defansif olarak, orta saha oyuncuları topun kendi bölgelerine girmesini önlemek için bir çizgi oluşturur. Yanal yönde hareket ederler. Arka çizgi de orta saha oyuncularıyla benzer kurallara sahiptirler. Stoperler genellikle hücum oyuncularına agresif bir şekilde baskı yapar ve topa sahip olmaya çalışır.
03
4-3-2-1
4-3-2-1
© Red Bull
"Noel ağacı dizilişi" olarak da bilinen 4-3-2-1, İngiltere'de çok popülerdi ve 90'larda birçok takım tarafından kullanılıyordu. İstatistiksel olarak çok yönlü olması, hücumdaki ve savunmadaki etkisiyle en etkili dizilişlerden biri olarak kabul edilir.
Dizilişte dört defans oyuncusu, üç orta saha oyuncusu, iki kanat oyuncusu ve bir de forvet bulunuyor. Dört defansın asıl görevi, rakip oyuncuların ceza sahasına girip kaleyi tehdit etmesini engellemektir. Bu özel dizilişte, üç orta saha oyuncusunun hücumda ve savunmada çok yönlü olması gerekiyor.
Defansif olarak görevleri sadece ortayı korumak ve topu arka dörtlüden uzak tutmaktır. Ofansif olarak, iyi pas vermeleri ve boşlukları fark etmeleri gerekiyor. İki kanat oyuncusunun ana hedefi hücum ve defans oyuncularını uzaklaştırarak veya asist yaparak forvet oyuncusuna yardımcı olmaktır.
04
3-4-3
3-4-3
© Red Bull
3-4-3 dizilişi 1970'lerde İtalya'da ortaya çıktı. Dizilişte üç stoper, iki orta saha, iki kenar oyuncusu, iki ofansif kanat ve bir forvet bulunuyor. 3-4-3 ve diğer dizilişler arasındaki temel fark, arka hatta dört yerine yalnızca üç defans oyuncusuna sahip olmasıdır. Bu, biraz daha riskli görünebilir.
Orta saha oyuncularından birinin yardım etmek için arka hatta geri çekileceği dizilişte farklılıklar vardır. 3-4-3, savunma dizilişinden çok bir hücum dizilişidir. Pas verebilen, koşabilen ve hızı belirleyebilen dört orta saha oyuncusu, rakip defanslara aşırı baskı uygularlar.
05
4-5-1
4-5-1
© Red Bull
4-5-1, savunmanın daha fazla ön planda olduğu dizilişlerden biridir. Chelsea Futbol Kulübü'nün menajeri José Mourinho, 2004-2005'te 4-5-1 dizilişini kullandı ve şampiyon oldu. Dizilişte iki stoper, iki bek, iki kanat, üç orta saha ve bir forvet bulunuyor. Bekler ve stoperler, kalecinin önünde bir çizgi oluşturarak arka çizgiyi savunmaktan ve rakip oyuncuları ceza sahasından uzak tutmaktan sorumludur.
Bu dizilişte üç orta saha oyuncusu bulunuyor. Ancak iki kanat oyuncusu orta sahadaki oyuncularla aynı hizada duruyorlar ve dışarıdaki her şeyi savunuyorlar. İçteki üç orta saha oyuncusu, pasları dağıtarak, savunmaya yardım ederek ve hücum oyuncularını bire birde yenerek merkezdeki her şeyi savunmaya çalışıyorlar.
Ofansif olarak, iki kanat oyuncusu, forvet oyuncusuna yardımcı olmak için genellikle rakip takımın bölgesine geçer. Orta saha oyuncuları muhtemelen öncelikli olarak gol atma amacında olmazlar ancak hücumda çok önemli roller üstlenirler. Becerikli pasörler olmaları ve sahaya hızlı bir şekilde erişme becerisine sahip olmaları gerekir.
Sonuç
Dizilişler ve kendilerine verilen rolleri yerine getiren oyuncular, bir futbol takımının başarısının anahtarıdır. Her oyuncu, becerisine ve saha IQ'suna bağlı olarak bir konumda yer alır. Ancak Liverpool futbolcusu Trent Alexander-Arnold'un özetlediği gibi, "Başarı hiçbir zaman kolay değildir. Her zaman ulaşılacak hedefleriniz vardır ve bunu yaptığınızda, ulaşmanız gereken daha yüksek seviyeler karşınıza çıkar. Sürekli gelişme ihtiyacı duyarsınız. Oyun böyledir..."
