Każdy kibic Formuły 1 zna takich kierowców jak Ayrton Senna, Niki Lauda, Jackie Stewart czy Juan Manuel Fangio. Każdy słyszał o ich sukcesach, rywalizacji z przeciwnikami, ale i tragicznych wypadkach. Oprócz legendarnych zawodników w F1 fascynuje także poziom technologiczny i perfekcja, do której dąży każdy zespół. Poznajmy kilka najciekawszych produkcji poświęconych królowej sportów motorowych. Zestawienie zawiera filmy będące zamkniętą całością – nie uwzględniono w nim seriali.
Wyścig
Wyreżyserowany przez Rona Howarda film opowiada historię rywalizacji Nikiego Laudy i Jamesa Hunta. To wspaniały, trzymający w napięciu obraz, w którym szybkie samochody i piękne kobiety są jednocześnie tłem i areną zmagań dwóch herosów. Ogromną zaletą produkcji są świetne ujęcia z wyścigów nagrane dzięki wykorzystaniu samochodów ucharakteryzowanych na podobieństwo prawdziwych bolidów z lat 70. Scenografowie bardzo dobrze wykonali swoją pracę, dlatego poza kilkoma błędami takimi jak nieprawidłowe logo wytwórcy kombinezonów, możemy niemal w pełni przenieść się w tamte czasy. Do większych merytorycznych pomyłek należy moment pojawienia się Laudy w Formule 1 – w filmie Austriak debiutuje w sezonie 1973 w ekipie BRM, podczas gdy w rzeczywistości zrobił to w 1971 r. w zespole March. „Wyścig” to doskonały wybór dla osób, które chcą obejrzeć hollywoodzką superprodukcję, a jednocześnie ujrzeć wierny obraz dawnej Formuły 1 – jeszcze romantycznej, ale już wypełniającej się polityką, a przy tym przez cały czas bardzo niebezpiecznej.
Senna
Film Asifa Kapadii to dokument, jednak posiadający elementy znane z innych kinowych gatunków. Nie ma tu zbyt wielu wyścigowych scen; jest on utrzymany w dużo spokojniejszej konwencji niż „Wyścig”. Choć Ayrton Senna rywalizował z Alainem Prostem dłużej i bardziej zacięcie niż Lauda z Huntem, oglądając poświęcony mu film, można zajrzeć bardziej do jego umysłu, niż do kokpitu jego auta. Wiele wnoszą do niego wypowiedzi osób mających w przeszłości bezpośredni kontakt z Brazylijczykiem – jego szefowie z czasów startów w McLarenie i Williamsie, rywale z toru, znajomi oraz, co najważniejsze, członkowie rodziny, którzy pozwolili ekipie filmowej na bardzo wiele. Reżyser odwdzięczył się za zaufanie rzetelnym, a zarazem bardzo emocjonalnym materiałem, który można polecić każdemu kibicowi królowej sportów motorowych.
Formuła 1 – dzikie lata
Wyreżyserowany przez Richarda Heapa dokument przedstawia Formułę 1 taką, jaka była w latach 60. i 70. XX w. W tamtych czasach sami kierowcy szacowali, że ryzyko ich śmierci na torze wynosi od 25 do nawet 50%. Przez film prowadzi nas sir Jackie Stewart, jeden z ówczesnych mistrzów kierownicy, a zarazem gorący orędownik poprawy bezpieczeństwa bolidów. To za jego sprawą pasy bezpieczeństwa stały się obowiązkowym elementem wyposażenia samochodów F1. Opowieściom legendarnego Szkota, a także innych zawodników ścigających się w tamtym okresie, towarzyszą archiwalne nagrania, dzięki którym widz może dokładnie zobaczyć, z czym musieli się oni mierzyć. Film nie przekracza granic estetyki, ale w bardzo celny i zmuszający do myślenia sposób ukazuje ryzyko towarzyszące kierowcom, których kariery przypadły na dzikie lata Formuły 1. Prezentuje także wieloletni proces jego redukcji, przebiegający zarówno na płaszczyźnie proceduralnej (zmiany organizacyjne na przestrzeni lat), jak i technicznej (ewolucja bolidów i stosowanych w nich zabezpieczeń).
Historia pit-stopu
2 min
Magia pit-stopu w Formule 1!
Kiedy zmiana kół w bolidzie F1 zajmuje nieco ponad dwie sekundy, łatwo przegapić szczegóły. Dlatego sprawdźcie, jak to wszystko wygląda w zwolnionym tempie!
Kolejny dokument na naszej liście jest zupełnie inny od pozostałych. Wyreżyserowany przez Roba Williamsa materiał pokazuje techniczną, wymagającą wielkiej precyzji i opanowania, stronę Formuły 1. David Coulthard zabiera widza w podróż w czasie i pokazuje, w jaki sposób mechanikom udało się drastycznie skrócić czas potrzebny na wykonanie pit-stopu. Członkowie Red Bulla – zarówno kierowcy, jak i inżynierowie – przybliżają przebieg pit-stopu, wyjaśniają rolę poszczególnych uczestniczących w nim osób oraz ukazują to, co w nim najważniejsze – nierozerwalne połączenie szybkości i precyzji. Jeśli choć jeden z tych elementów zawiedzie, wyścig można przegrać daleko przed metą. Ekipa z Milton Keynes stworzyła dokument, w którym o postojach mówią prawdziwi mistrzowie w swoich dziedzinach, dlatego przekazywana przez nich wiedza jest zarówno wyczerpująca, jak i przystępna. Jeśli ktoś chce naprawdę dobrze poznać mechanizmy wpływające na kolejność na mecie wyścigu, powinien wejść na stronę Red Bulla i uważnie obejrzeć omawiany materiał.
Fangio – człowiek, który poskromił maszyny
Cofając się coraz bardziej w przeszłość, można ujrzeć kierowców coraz bardziej odmiennych od tych, których poczynania śledzimy na co dzień. Film Francisco Macriego zamyka zestawienie właśnie dlatego, że ukazuje wydarzenia z samych początków Formuły 1, a nawet sprzed jej utworzenia. Przybliża historię Juana Manuela Fangio – pierwszego wielokrotnego mistrza F1, który od lat 50. do 90. XX w. był dla kibiców i ekspertów tym, kim dzisiaj jest Michael Schumacher. To spokojny, stonowany materiał, który porównać można raczej do wycieczki do muzeum niż na tor wyścigowy. Rywale z toru Argentyńczyka, a także późniejsi mistrzowie kierownicy na czele z samym Ayrtonem Senną wyjaśniają w nim, w jaki sposób Fangio, ryzykując życiem, pięciokrotnie wygrał mistrzostwa i zdefiniował kolejne lata Formuły 1. Z jego dziedzictwa do dziś czerpie cała seria, tak bardzo odmienna od swojego pierwotnego oblicza, a mimo to wciąż stawiająca go wśród najlepszych w historii. Argentyńczyk nie był tak wytrenowany fizycznie jak dzisiejsi kierowcy, ale swoją odwagą w obliczu śmierci czającej się za zakrętem przewyższał wielu z nich. Poświęcony mu film to gratka dla wszystkich osób pragnących, by o historii Formuły 1 opowiedzieli im ci, którzy sami ją tworzyli.
Czy rozpoczynający się za kilka tygodni sezon 2024 będzie tak fascynujący jak niektóre kampanie przedstawione w omówionych filmach? Czy ktoś z obecnej stawki dołączy do największych legend królowej motorsportu? Czy Max Verstappen przebije kolejne osiągnięcia sportretowanych na ekranie mistrzów? Tego dowiemy się z czasem, a na razie pora obejrzeć któryś z najciekawszych filmów o Formule 1.
***
Autor tekstu prowadzi vloga „Ze świata F1” na YouTube.